دکتر رضا کریمی: اگر خیلی ساده فکر کنیم این طور به نظر می‌رسد که چون بیشتر سنگ‌های کلیه کلسیم دارند، پس خوردن مواد دارای کلسیم شامل انواع لبنیات می‌تواند در ایجاد این بیماری تاثیر داشته باشد.
ولی واقعیت خلاف این است و خوردن لبنیات باعث سنگ کلیه نمی‌شود. بدن ما دارای سیستم بسیار دقیقی است که کلسیم و فسفر خون را تنظیم می‌کند. اگر ما مصرف مواد کلسیمی را کم کنیم بسرعت هورمونی به نام پاراتورمون ترشح می‌شود و با برداشت کلسیم از استخوان‌ها، کلسیم خون را تامین می‌کند و در واقع کاهش مصرف لبنیات مهم‌ترین اثرش برداشت کلسیم از استخوان و پوک شدن آنهاست.
تصویر آیا خوردن شیر و ماست موجب سنگ کلیه می‌شود؟
در چند سال اخیر بیماران زیادی را ویزیت کرده‌ام که به اشتباه و به بهانه واهی گروه خون‌های خاص و وجود دیابت، آنان را از مصرف لبنیات منع کرده‌اند. نخوردن لبنیات بخصوص در سنین میانسالی صدمات جبران‌ناپذیری به ساختمان استخوان‌ها می‌زند و احتمال ایجاد پوکی استخوان را بشدت بالا می‌برد. متاسفانه همین موضوع در مورد بیماران دچار سنگ کلیه بسیار دیده می‌شود و به اشتباه آنان را از خوردن لبنیات منع می‌کنند.
اکنون به یک سوال اساسی می‌پردازیم: سنگ‌های کلیه چگونه ایجاد می‌شوند؟ سنگ‌های کلیه از مواد متنوعی تشکیل شده‌اند. کلسیم، فسفر، اگزالات، اسید اوریک و… در ساختمان انواع سنگ‌های کلیه وجود دارند. جالب این است که اسید اوریک یکی از مهم‌ترین عوامل ساخته شدن سنگ‌هاست. دفع اسید اوریک اضافی در ادرار می‌تواند آن‌قدر زیاد باشد که به حد اشباع برسد و دفع بلور ایجاد کند.
به این ترتیب رسوب این بلورها باعث ایجاد سنگ‌های کلیه از جنس اسید اوریک می‌شود. بلورهای اسید اوریک می‌توانند به عنوان هسته مرکزی باعث رسوب کردن املاح دیگر مثل املاح کلسیم و اگزالات شده، انواع سنگ‌های کلیه ایجاد شوند.
دفع زیاد از حد موادی که گفته شد، فقط یکی از عوامل موثر بر ایجاد سنگ است. غلیظ شدن ادرار شاید مهم‌ترین عامل ایجاد سنگ باشد. نوشیدن کم مایعات بخصوص در ساعات شبانگاهی، کم نوشیدن آب و سایر مایعات در ساعات گرم تابستان بویژه اگر فرد مجبور به فعالیت در گرما باشد از عوامل کم شدن ادرار و غلیظ‌شدن آن هستند.
یکی از عواملی که مانع رسوب مواد در کلیه می‌شود، ورزش‌هایی همچون دویدن، دوچرخه‌سواری و بخصوص کوهنوردی است که با ایجاد تلاطم در ادرار مانع ایستایی و ایجاد رسوب و تشکیل کریستال‌های سنگ می‌شود. یکی دیگر از عوامل مستعدکننده ایجاد سنگ‌های ادراری، خوردن نمک است. زیاد شدن دفع سدیم در ادرار مستعدکننده ایجاد سنگ است.
در مجموع آنچه باید به آن تاکید کنیم این است که برخلاف تصور برای پیشگیری از سنگ‌های کلیه نباید لبنیات را کم کرد و به جای آن باید از خوردن نمک و چربی پرهیز کرد و با نوشیدن مایعات و ورزش منظم از تشکیل سنگ ممانعت کنیم.
منبع:روزنامه جام جم
* فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم
