هپاتیت آ

ویروس هپاتیتA (HAV) شایعترین عامل هپاتیت ویروسی حاد با انتشار جهانی است.سالیانه حدود یک ونیم میلیون مورد عفونت حاد با ویروس هپاتیتA در جهان گزارش می شود ولی نتایج سرولوژیکی حاکی از موارد میلیونها مورد عفونت HAVمیباشد. اين بيماري از طريق دهانی-مدفوعي (خوردن آب و غذاي آلوده )و يا تماس نزديک انتقال پيدا مي کند. دوره کمون آن حدود ۴ هفته ( ۱۰تا۵۰) است. افراد مبتلا به اين بيماري، ويروس را در مدفوع خود دفع مي کنند و در طي دوره نسبتاً کوتاه ويرمی، خون آنان نيز آلوده کننده است. بیماری ناشی از عفونت با ویروس هپاتیت A عموماً به صورت حاد بروز کرده و خود محدود شونده است.همانند دیگر بیماریهای ویروسی هرقدر در سنین کودکی افراد مبتلا شوند،بیشتر نوع ساب کلینیکال یا بدون علامت آن بوده که باعث مصونیت فرد برای تمام عمر می گردد.ولی هر چه سن فرد مبتلا بیشتر باشد علایم شدیدتر و واضح تر می باشند.
علايم و نشانه هاي بيماري حالت غير اختصاصی دارند و در اکثر موارد عفونت نيز ،بدون يرقان و معمولاً خفيف هستند. علایم بالینی عمده شامل زردی و هپاتومگالی می باشند که به ترتیب در ۷۰ و ۸۰ درصد مبتلایان علامتدار دیده می شوند. علایم با شیوع کمتر شامل درد مفاصل، راشهای جلدی، اسپلنومگالی و بزرگی غدد لنفاوی ناحیه گردن می باشند. شروع بيماري در عفونت HAV، اغلب ناگهاني است (در مدت ۲۴ ساعت) و اکثر بيماران مبتلا به HAV به طور کامل بهبود می یابند. هپاتیت A هیچگاه باعث فرم مزمن بیماری کبدی نخواهد شد و فقط به صورت حاد و گذرا دیده می شود. گاهي موارد عود عفونتهاي HAV، يک تا چهار هفته پس از بهبود عفونت اوليه رخ میدهد.

هپاتیت A در تمام فصول سال دیده می شود ولی در اواخر پاییز و زمستان شایعتر است. از نظر ابتلا در هر دو جنس استعداد یکسانی وجود دارد و لیکن به دلایل شغلی، مردان در برخی جوامع بیشتر مبتلا می شوند. در هنگام بارندگی های موسمی و مواقع بروز حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله به دلیل جاری شدن آبهای زیرزمینی و تداخل آنها با فاضلاب انسان و نیز پایین آمدن سطح بهداشت، موارد بروز بیماری افزایش قابل توجهی نشان می دهد.

راه انتقال
شیوع هپاتیتA در هر کشور ارتباط بسیار نزدیکی با شرایط بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی آن کشوردارد.مهمترين راه انتقال ويروس HAV راه مدفوعي- دهاني و از طريق تماس نزديک است. دراثر رفتارهای غیر بهداشتی و عدم دفع صحیح فاضلاب، زباله و مدفوع انسان این ویروس به نحوی در چرخه مواد غذایی وارد شده و باعث آلودگی افراد خواهد گردید میزان تماس افراد با ویروس، ایجاد آنتی بادی درآن ها، سن، وضعیت اقتصادی – اجتماعی و شرایط بهداشتی جامعه از عوامل موثر در ارتباط با ابتلای به این بیماری می باشد. .نمونه هاي مدفوعي ممکن است از ۲ هفته قبل تا ۲ هفته بعد از شروع زردي عفونت زا باشند. HAV به ندرت در اثر استفاده از سرسوزنهاي آلوده يا انتقال خون، انتقال مي يابد. علت اين امر آن است که دوره ويرمی اين ويروس کوتاه بوده و تنها در مرحله پيش در آمد بيماري رخ ميدهد. شواهد اندکي در مورد انتقال ويروس از طريق ادرار يا ترشحات نازوفارنکس در دست است. همودياليز در انتشار ويروس هپاتيت A به بيماران يا کارکنان بخش دياليز، نقش ندارد. بعد از اینکه غذای آلوده به HAV خورده میشود ويروس از مخاط سيستم گوارش عبور مي كند و به كبد مي رسد ، ويروس از طريق رسپتورهايي وارد هپاتوسيت ها مي شود، بعد از تكثير ويريونها به مجاري صفراوي وارد شده و ازطریق صفرابه داخل روده ترشح مي شود.

تشخيص
ويروس هپاتيت A براي اولين بار با استفاده از ميکروسکوپ الکتروني در نمونه هاي مدفوع و کبد شناسايي شد. با استفاده از روشهاي حساس سرولوژي و واکنش زنجيره اي پلي مراز (PCR) مي توان HAV را در مدفوع و ساير نمونه ها شناسايي کرد و آنتي بادي اختصاصی موجود در سرم را اندازه گيري کرد.
آنتي بادي HAV از نوع IgM ،در دوره حاد بيماري ظاهر شده و در مدت ۲ هفته پس از بالا رفتن مقدار آنزيم هاي کبدي به بالاترين تيتر خود ميرسد. میزان این آنتی بادی تا ۶ ماه در خون بالا می باشد در حالیکه Anti HAV-IgG همزمان با دوران نقاهت در خون بیمار ظاهر شده و برای چند دهه در خون قابل ردیابی می باشد. بنابراين با شناسايي آنتي HAV اختصاصي از نوع IgM در خون فردي که به نوع حاد بيماري مبتلا است، تشخيص هپاتيت A مسجل مي شود. سایر یافته های بیوشیمیایی خون در این بیماران شامل بالا رفتن سطح AST , ALT ، افزایش بیلی روبین مستقیم و غیر مستقیم و افزایش ESR می باشد.

درمان
تمام موارد هپاتيت حاد A، چنانچه دچار عارضه هپاتيت برق آسا نشوند، خود به خود بهبود مي يابند. تدابير درماني عمدتاً حمايتي و شامل استراحت متناسب با شدت علايم، تامين مايعات و تغذيه کافي است. در مدت زمانی که اقدامات محافظتي براي بيمار انجام مي شود، به بافت کبدي اجازه داده مي شود تا خود به خود ترميم يابد. اکثر بيماران رژيم کم چربي و غني از کربوهيدارت را ترجيح ميدهند. الکل نبايد مصرف شود. تجويز ويتامين نيز ارزش ثابت شده اي ندارد. اما در موارد کلستاز طول کشيده ممکن است مصرف ويتامين K ضرورت يابد. براي کنترل تهوع مي توان از مقادير پايين متوکلوپراميد و هيدروکسی زين استفاده کرد. در بيماران دچار تهوع و استفراغ شديد، کساني که شواهدي از آنسفالوپاتي کبدي را نشان ميدهند يا در مواردي که زمان پروترومبين طولاني شده است، انديکاسيون بستري بيمار در بيمارستان وجود دارد.