هپاتیت خود ایمنی

سلولهای دستگاه ایمنی، ممکن است گاهی به دلایل مختلف، نتوانند برخی از مواد و اجزای بدن را از مواد خارجی و بیگانه تشخیص دهند و از این رو نسبت به بافتهای خودی حساس شده و بر ضد آنها پادزهر و یا اصطلاحا آنتی بادی ترشح می کنند. درنتیجه، دستگاه ایمنی به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز میکند. چنین وضعیتی را بیماری خودایمنی یا اتوایمیون می نامند.

تاکنون بیماری‌های خودایمنی مختلفی شناخته شده که در هرکدام از آن‌ها، دستگاه ایمنی بدن فرد، علیه بافت‌های یکی از اندام‌های بدن حساس شده و به آن حمله می‌کند. از جمله بیماری‌ های خودایمنی شناخته شده‌‌تر می ‌توان به لوپوس، روماتیسم مفصلی و ام‌.اس اشاره کرد. اغلب این بیماری‌‌ها مزمن هستند، اما بسته به نوع عارضه ممکن است قابل کنترل باشند.

هپاتیت اتوایمیون یعنی چه؟

با توجه به مواردی که ذکر شد، هپاتیت اتوایمیون، عبارت است از وضعیتی که در آن دستگاه ایمنی بدن، به اشتباه نسبت به بافت کبد حساس شده و به آن حمله می‌کند و باعث التهاب و تخریب آن می‌شود.

این نوع از هپاتیت، برخلاف هپاتیت‌های آ، بی و سی، در اثر عوامل عفونی و ویروسی به وجود نمی‌آید و قابل سرایت نیست.

شیوع این بیماری در ایران مشخص نیست ولی در نقاط مختلف جهان از هر ده هزار نفر، بین یک تا پنج نفر به این بیماری مبتلا هستند. مانند بسیاری دیگر از بیماری‌های خودایمنی، شیوع هپاتیت اتوایمیون در زنان بیشتر است و زنان ۳ تا ۴ بار بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.

اگرچه در اکثر موارد، نمی‌توان محرک و زمینه‌ساز اصلی بیماری را شناسایی کرد، اما دو محرک‌ احتمالی اصلی، عفونت‌ها و داروها هستند. گاهی مواردی دیده می‌شوند که با فاصله کوتاهی از یک عفونت قبلی با هپاتیت A، هپاتیت E، و یا ویروس‌های دیگر، ایجاده شده‌اند. گزارش‌های زیادی از ارتباط میان شروع هپاتیت اتوایمیون و مصرف انواع داروهای شیمیایی و حتی گیاهی وجود دارد؛ هرچند که بسیاری از این ارتباط‌ها ممکن است تنها یک هم‌زمانی اتفاقی باشد.

علایم و نشانه‌ها
شایع‌ترین علامت هپاتیت خودایمنی، خستگی زودرس است. در برخی موارد این بیماری با علایمی نظیر بی‌اشتهایی، کاهش وزن و احساس ناراحتی در قسمت فوقانی شکم همراه است. زردی، خارش خفیف، دردهای عضلانی و مفصلی از دیگر علائم این بیماری هستند. باید توجه کرد که هرچند توجه به علائم بالینی اهمیت خاصی دارد، اما هیچ‌کدام از این علائم به تنهایی نمی‌تواند دلیلی بر ابتلا به هپاتیت اتوایمیون باشد و برای تشخیص این بیماری به آزمایش‌های خاصی نیاز است. غیر از این، حدود ۳۰ درصد از بیماران، علامت خاصی ندارند و به صورت اتفاقی و به دنبال انجام آزمایشات دوره‌ای، بیماری‌شان مشخص می‌شود.

تشخیص هپاتیت اتوایمیون
افزایش سطح سرمی آنزیم‌های کبدی، به طور کلی نشان‌دهنده التهاب کبد است. اگر در آزمایش‌های دوره‌ای که برای چک‌آپ انجام می‌دهید، و یا در آزمایش‌هایی که بعد از آشکار شدن هرکدام از علائم بالینی ذکر شده، از شما به عمل آمده است، سطح آنزیم‌های کبدی‌تان افزایش یافته باشد، باید با انجام آزمایش‌های تکمیلی دلیل اصلی این موضوع مشخص شود. در ابتدا لازم است سایر علل که موجب بروز اختلال در این آنزیم می شود، رد شوند. بعد از آن‌که مشخص شد شما به هپاتیت‌های ویروسی، بیماری کبد چرب ناشی از مصرف الکل، بیماری کبد چرب غیرالکلی، هپاتیت‌های دارویی، و نیز بیماری‌های متابولیک ویلسون و هموکروماتوز مبتلا نیستید، باید احتمال بیماری‌های خودایمنی کبد را در نظر گرفت. سیروز صفراوی اولیه (PBC) و کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC) دو بیماری خودایمنی دیگری هستند که علائمی شبیه هپاتیت اتوایمیون دارند و ممکن است بیماری شما یک هپاتیت اتوایمیون خالص و یا ترکیبی با هر کدام از این دو بیماری باشد