۱۳۹۴/۷/۲۰
به نقل از دکتر زهرا عبداللهی، متخصص تغذیه و مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، براساس آخرین تعریف قابل قبول مجامع بین الملل، امنیت غذایی به معنای دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی همه افراد، در تمام اوقات، به غذای کافی، ایمن و مغذی برای داشتن یک زندگی سالم و فعال است. براساس این تعریف، تغذیه و امنیت غذایی طیف گسترده ای را شامل میشود که از سلول تا جامعه را در بر میگیرد. امروزه علاوه بر تاکید بر امنیت غذایی، توجه به تامین آن به معنای دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی همه افراد، در تمام اوقات، به غذای کافی، ایمن و مغذی همراه با جذب و بهره مندی موثر سلولی هم حائز اهمیت است. در حقیقت، امنیت تغذیه ای زمانی برقرار میشود که علاوه بر امنیت غذایی، جذب سلولی و بهره مندی سلول از مواد مغذی با تامین سلامت، بهبود مراقبت های مادر و کودک و ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه هم میسر شود.
تحلیل وضعیت تغذیه و امنیت غذایی در کشور، حاکی از آن است که افزایش شدید کالری دریافتی به ویژه در دهک های بالای درآمدی و بخصوص در جامعه شهری همراه با ناترازی دریافت کالری در خانوارهای کشور، عوارض بیش خواری را در پی داشته است. بر اساس نتایج مطالعات مصرف غذایی خانوار در سال ۱۳۸۰ حدود ۴۸ درصد خانوارهای کشور با اضافه دریافت انرژی مواجه هستند. بر اساس مطالعات سبد غذایی مطلوب در سال ۱۳۹۱ نیز میانگین سرانه نیاز به انرژی حدود ۲۵۷۳ کیلوکالری و میانگین سرانه مصرف انرژی حدود ۲۶۴۴ کیلو کالری برآورد شده است. یعنی در سطح میانگین، دریافت انرژی روزانه حدود ۷۱ کیلو کالری بالاتر از مقدار توصیه شده است. به عبارت دیگر میانگین اضافه وزن برای هر فرد ایرانی ۲٫۵ کیلوگرم در سال است.
بر اساس نتایج مطالعات انجام شده در زمینه عوامل خطر بیماری های غیر واگیر نیز حدود ۵۰ درصد جمعیت ۱۵-۶۴ ساله کشور دچار اضافه وزن و چاقی هستند. مصرف زیاد مواد قندی، چرب و شور در کل کشور و همچنین تنقلات کم ارزش، غذاهای کنسروی و آماده، فست فود، نوشابه های گاز دار، آبمیوه هایی که دارای قند افزوده هستند و مواد قندی و شیرین، کنار مصرف کم سبزی و میوه و کم تحرکی، همگی در روند افزایشی اضافه وزن و چاقی افراد جامعه و ابتلا به بیماریهای غیرواگیر متعاقب آن مانند سکته های قلبی و مغزی، فشار خون، دیبات و سرطان ها موثر هستند.
در زمینه تامین پایدار غذا و امنیت غذایی، مرکز بین المللی تحقیقات سیاست غذای آمریکا در گزارش سال ۲۰۱۱ شوک های شدید آب و هوایی، بویژه موارد ناپایداری قیمت مواد غذایی، بروز قحطی به دلیل جنگ و ناآرامی، بهره برداری (و فرسایش) بیش از حد زمین، رشد بالای جمعیت و تحولات سیاسی را به عنوان چالش های عمده جهانی در امر امنیت غذا و تغذیه برشمرده است. در همین گزارش ذکر شده ۲۴ درصد زمین های کشاورزی دنیا تحت تاثیر فرسایش قرار گرفته و یک درصد از بهره دهی خارج شده اند یعنی ۲۰ میلیون تن از تولید غلات در سال کاسته شده و حدود ۱٫۵ میلیارد نفر (حدود ۴۲ درصد) افراد فقیر روی این زمین ها زندگی می کنند. نهایتا ناامنی مزن غذا و تغذیه باعث میشود فقرا نتوانند از رشد فیزیکی و هوشی مناسب و به تبع آن توان تولید اقتصادی برخوردار شوند و هرگونه آسیب یا فقر غذایی و تغذیه ای در دوران کودکی تا پایان عمر، آثار نامطلوب خود را به کجا می گذارد.
در گزارش غذا برای ۹ میلیارد نفر در سال ۲۰۰۹، ضمن معرفی سناریوهایی برای آینده امنیت غذا و تغذیه به نقل از بانک جهانی پیش بینی شده تقاضا برای مواد غذایی در دهه های آینده همزمان با افزایش جمعیت به ۹٫۲ میلیارد نفر در سال ۲۰۵۰، افزایش خواهد یافت، بنابراین خطر کمبود مواد غذایی در آینده جدی است و میتواند آثار نامطلوبی بر وضعیت تغذیه برای مردم کشورهای وابسته به وارادات و افراد فقیر در سراسر دنیا بگذارد. در این گزارش آمده کمبود آب همزمان با رشد جمعیت و افازیش سرانه مصرف به یکی از مشکلات مهم تبدیل شده است.
نیم میلیارد نفر از مردم دنیا در کشورهایی زندگی می کنند که دچار کم آبی هستند و در سال ۲۰۵۰ این رقم به دلیل تغییرات آب و هوا و استفاده بی رویه از آب رودخانه ها، دریاچه ها و منابع زیرزمینی، به ۴ میلیارد نفر خواهد رسید. در آن زمان کشاورزی که حدو.د ۷۰ درصد آب را در دنیا مصرف میکند، به نحو بارزی گران قیمت خواهد بود و البته به بحران کم آبی و خشکسالی در حال حاضر چالش عمده در کشور ما نیز هست.
متاسفانه انواع سوء تغذیه ناشی از نا امنی غذایی بر سلامت، یادگیری و توسعه اقتصادی جامعه آثار ناخواسته ای را به جای می گذارد.در نهایت اینکه نقش خانوار در انتخاب سبد غذایی خود به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از مهمترین و زیربنایی ترین آنها فرهنگ و دانش تغذیه ای خانواده است.
منبع:روزنامه سپید
