۱۳۹۴/۹/۲۴
طبق تعریف سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد(FAO)و سازمان بهداشت جهانی (WHO): «پروبیوتیکها میکرو ارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که مصرف کافی آنها سبب نمایان شدن اثرات سلامت بخش در بدن میزبان می‌شود.»
روده انسان حاوي انواع بسياري از باكتري ها ی مفيدومضر وخنثي) است. كه برقراری توازن باكتريهاي روده در بدن انسان بضروری می باشد در غير اين صورت علاوه بر اختلال در وظايف فلور روده، باعث ایجاد آكنه ، آلرژي غذايي ، خستگي مفرط، افسردگي، سردرد و …مي شود .،البته لازم به ذكر است كه در افراد سالم باكتري هاي مفيد غالب هستند .که حضورشان برای گوارش بهینه غذا مفیدند. دسته‌ای از این باکتریها که به باکتریهای پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیکهای واسيدها ي آلي مختلف را تولید میکنند که برای بدن لازم می‌باشد.از طرفی سیستم گوارش سالم به طور مستقیم روی سیستم ایمنی بدن نیز تاثیر گذاشته در نتیجه با تولید هر چه بیشتر لمفوسیت ها باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. درمقابل ، باكتري هاي مضر تركيبات سمي و سرطان زا توليد مي كنند. بنابراين اگر باكتري هاي مضر در روده غالب بشوند نه تنها تركيبات مغذي و ضروري توليد نمي شود بلكه ميزان تركيبات مضر نيز افزايش مي يابد . منبع باکتریهای پروبیوتیک لبنیات و میوه‌ها هستند.
مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان بیماری های، معمولا باعث از بین رفتن باکتری های مفید سیستم گوارشی می شود. این داروها برای از بین بردن باکتری ها به کار می روند و به این ترتیب نمی توانند بین باکتری های خوب و بد تفاوتی قایل شوند. به همین دلیل است که در حین مصرف آنتی بیوتیک ها دچار مشکلات گوارشی یا اسهال می شوید. معمولا پزشکان به همراه آنتی بیوتیک ها، مکمل پروبیوتیک نیز تجویز می کنند تا فلور روده را بازسازی کند.
استفاده از پروبیوتیکها در رژیم غذایی فواید زیادی داشته منجمله : کاهش آلرژی غذایی و یا اگزما در کودکان ،کاهش کلسترول خون ، جلوگیری از سرطان (قولون، روده کوچک، کبد و پستان.)کاهش فشار خون.، کاهش التهابات روده ای، درمان و پیشگیری ازعفونتهای مخمری مهبل، اسهال مرتبط با مصرف آنتی بیوتیک ها، آفت دهان، پوسیدگی دندانها، عفونتهای قارچی، برفک(کاندیدیاز دهانی). بهبود علایم سندروم روده تحریک پذیر و کولیت، کاهش مقاومت به لاکتوز(لاکتوز اینتولورنس)، بهبود عمل گوارش و جذب مواد غذایی. کمک به ساخت ویتامینهای گروه B و K، جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری های مضرو….
پروبيوتيك ها به دو صورت( مكمل هاي غذايي به شكل پودر، شربت يا قرص و مواد غذا يي غني شده باپروبيوتيك ها) عرضه مي شوند.
نکات قابل توجه در رابطه با پروبیوتیک:۱- مکملهای غذایی به صورت قرص بایستی حتما دارای روکش محافظ باشند، تا باکتریهای مفید، حین عبور از معده، در اسید معده از بین نروند.۲- افرادی که آنتی بیوتیک مصرف میکنند،دچار اسهال، عفونت مخمری مهبل و یا دچار سوء تغذیه میباشند، در اولویت مصرف پروبیوتیک ها قرار دارند.۳- فرآروده های لبنی بهترین حامل برای پروبیوتیک ها می باشند.۴-موز، عسل، مارچوبه، کنگر فرنگی، سیر و پیاز پروبیوتیک های طبیعی میباشند. اما برای اثر بخشی بایستی مقادیر زیادی از آنها مصرف a,n.5- مکملهای غذایی پروبیوتیک بایستی از مقادیر کافی باکتریهای مفید برخوردار باشند.۶- مصرف مکملهای پروبیوتیک به غیر از زنان باردار و شیرده، برای همه افراد مجاز است.۷- اثربخشی آنها تا زمانی ادامه می یابد که پروبیوتیک مصرف گردد.۸- چنانچه از بیماری خاصی رنج می‌برید و برای درمان تمایل به مصرف پروبیوتیکها دارید، باید در انتخاب آن دقت کرده و نوع مناسب آن را برگزینید.۹- بهتر است مکملهای پروبیوتیک را پیش یا همراه وعده‌ی غذایی خود که حاوی چربیست میل کنید.۱۰- از کارخانه‌های معتبر این محصولات را خریداری نمائید. مکملهای غذایی کارخانه‌های نامعتبر اغلب حاوی آنچه بر روی برچسب‌های آنها ذکر شده نیستند.۱۱-مصرف پروبیوتیکها مانند داروها نیاز به کنترل ندارد. پروبیوتیک‌های موجود در مکمل‌ها به طور کلی ایمن و بی‌خطر هستند و امکان مصرف آنها همچون داروها، نیاز به آزمایش و بررسی ندارد.۱۲-عوارض جانبی پروبیوتیکها در صورت بروز بسیار خفیف است(نفخ در روزهای اول مصرف)۱۳_قبل از صرف محصولات حاوی پروبیوتیکها به تاریخ انقضای آنها توجه کنید. خوردنی‌های حاوی ارگانیسم‌های زنده تاریخ مصرف محدودی دارند و به همین دلیل پیش از تمام شدن تاریخ انقضا باید مصرف شوند.
مهندس آزیتا وکیلی
دانشکده علوم پزشکی نیشابور
