کلیه‌ها یکی از مهم‌ترین اندام‌های حیاتی بدن هستند، اما متاسفانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با انواع مختلف بیماری‌های کلیوی زندگی می‌کنند و بیشتر آنها حتی کوچک‌ترین اطلاعی از مشکل خود ندارند. بیشتر افراد تا رسیدن بیماری به مراحل پیشرفته هیچ مشکلی را احساس نمی‌کنند و علایم هشدار دهنده بیماری‌های کلیوی را به دلیل ماهیت غیر اختصاصی‌شان نادیده می‌گیرند. به همین دلیل کارشناسان توصیه می‌کنند علایم اولیه این بیماری‌ها را بشناسید و با مشاهده آنها برای انجام آزمایش‌های تشخیصی به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر از مشکلاتی مانند فشارخون دیابت، چاقی، سندروم متابولیک یا بیماری‌های عروق کرونر رنج می‌برید یا سابقه خانوادگی نارسایی کلیه دارید و حتی اگر سن شما بیشتر از ۶۰ سال است، توصیه می‌شود به طور منظم آزمایش‌های کنترل سلامت کلیه را انجام دهید. موارد زیر از علایم اولیه نارسایی کلیوی هستند که هر فردی باید آنها را بشناسد:
۱- تورم در مچ یا ساق پا‌ها
با بروز نارسایی کلیه فرد ممکن است متوجه تورم در این قسمت‌ها شود. این تورم به گونه‌ای است که با فشار دادن انگشت روی موضع متورم جای فرورفتگی در آن باقی می‌ماند. هنگامی که عملکرد کلیه‌ها دچار اختلال می‌شود، احتباس سدیم در مناطقی مانند ساق و مچ پا باعث تورم در آنها می‌شود. به طور خلاصه باید گفت، هر فردی باید هنگام مشاهده تورم در پا‌ها با مراجعه به نفرولوژیست یا متخصص تشخیص بیماری‌های کلیوی ارزیابی فوری از عملکرد کلیه‌های خود به عمل آورد.
۲- تورم پری‌اوربیتال یا تورم اطراف چشم
اختلال در عملکرد کلیه‌ها باعث تجمع مایعات در سلول‌ها و بافت‌های اطراف چشم می‌شود و در این ناحیه تورم ایجاد می‌کند. تورم پری‌اوربیتال یکی از اولین علایم بیماری کلیوی است که به‌ویژه در افرادی که نشت مقدار قابل توجهی پروتئین از کلیه‌ها به درون ادرار وجود دارد مشاهده می‌شود. از دست دادن پروتئین از بدن کاهش فشار آنکوتیک (فشار انکوتیک یا فشار اسمزی فشاری است که در داخل رگ‌ها توسط پروتئین‌های پلاسما آلبومین ایجاد و باعث حفظ آب در داخل رگ‌ها می‌شود) و تجمع خارج عروقی مایعات در نقاط مختلفی مانند اطراف چشم را به دنبال دارد.
۳- ضعف و خستگی
خستگی زودرس تقریباً همیشه یکی از علایم بیماری‌های کلیوی است. با پیشرفت اختلال عملکرد کلیه، این علامت برجسته‌تر می‌شود. ممکن است فرد نسبت به روز‌های عادی بیشتر احساس خستگی کند و نتواند فعالیت‌های شدیدتری انجام دهد. این مشکل که تا حد زیادی به دلیل تجمع سموم و ناخالصی‌ها در خون ایجاد می‌شود ناشی از عملکرد ضعیف کلیه‌هاست، اما اغلب به عنوان یک علامت غیراختصاصی نادیده گرفته می‌شود.
۴- کاهش اشتها یکی از عوارض تجمع سمومی مانند اوره
کراتینین و اسید‌ها در خون، سرکوب اشتهاست. همچنین، با پیشرفت بیماری کلیوی، طعم بدی در دهان ایجاد می‌شود که اغلب بیماران از آن به عنوان مزه آهن یاد می‌کنند. اگر در طول روز چیز زیادی نخورده‌اید، اما احساس سیری زودرس دارید، باید آن را زنگ خطری از ضعف عملکرد کلیه‌هایتان بدانید.
۵- حالت تهوع هنگام صبح
یکی دیگر از اولین علایم ضعیف شدن عملکرد کلیه ایجاد حالت تهوع در اوایل صبح است که معمولا هنگام مسواک زدن بروز می‌کند. این شرایط همچنین با کاهش اشتها مرتبط است. در مراحل پیشرفته‌تر نارسایی کلیه، حالت تهوع به طور مکرر اتفاق می‌افتد و فرد اشتهای خود را به طور کامل از دست می‌دهد.
۶- کم‌خونی
یکی از عوارض شایع بیماری‌های کلیوی کاهش سطح هموگلوبین خون است که کم‌خونی و درنتیجه رنگ پریدگی فرد را به همراه دارد. این مشکل همچنین می‌تواند باعث ضعف و خستگی شود. کم‌خونی چند عامل دارد که کاهش سطح اریتروپویتین (ترکیبی که در کلیه ساخته می‌شود و به تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کند)، پایین بودن سطح آهن و تجمع سموم در خون از جمله آن‌هاست.
۷- تغییر تعداد دفعات دفع ادرار
توجه به میزان و دفعات دفع ادرار یک عامل مهم در تشخیص زودهنگام مشکلات کلیوی است. کاهش یا افزایش خروجی ادرار یا نیاز به دفع ادرار در طول شب می‌تواند یک زنگ هشدار و حاکی از آسیب دیدگی واحد‌های تصفیه کلیه، عفونت‌های ادراری یا بزرگ شدن پروستات در مردان باشد. بنابراین، تغییرات قابل توجه خروجی ادرار بهتر است با پزشک متخصص درمیان گذاشته شود.
۸- خشکی و خارش پوست
پوست خشک و خارش‌دار می‌تواند نشانه بیماری پیشرفته کلیه باشد. تجمع سموم در بدن بر اثر ضعف عملکرد کلیه، خارش و خشکی پوست را به همراه دارد.
۹-درد
درد در ناحیه پشت، پهلو‌ها یا زیر دنده‌ها ممکن است از علایم اولیه اختلالات کلیوی مانند سنگ کلیه یا پیلونفریت باشد. به همین ترتیب درد پایین شکم می‌تواند از عفونت مثانه یا سنگ مجاری ادراری (لوله اتصال دهنده کلیه و مثانه) ناشی شده باشد. این علایم را هیچ گاه نباید نادیده گرفت.
۱۰- وجود کف یا خون در ادرار
وجود کف زیاد در ادرار نشان دهنده وجود پروتئین در ادرار است (که در شرایط عادی باید ناچیز باشد.) خون در ادرار نیز ممکن است نشان دهنده وجود تومور، سنگ کلیه یا انواع عفونت باشد؛ بنابراین تغییر رنگ، قوام یا ماهیت ادرار باید در اسرع وقت به یک متخصص کلیه اطلاع داده شود.
منبع: خراسان
