توصیه ها و هشدارهای دکتر سید موید علویان رئیس شبکه هپاتیت ایران در آستانه ۶ مرداد ، روز جهانی هپاتیت
خالکوبی هپاتیت می آورد
پروفسور بولمبرگ در سال ۱۹۵۶ ویروس هپاتیت B را کشف کرد و موفق به دریافت جایزه نوبل شد. با کشف این ویروس و ساختن واکسن، از بروز موارد جدید بیماری در دنیا و حتی کشور ما به نحو چشمگیری کاسته شد است اما همچنان حاملان جدید وارد این چرخه می شوند. دکتر سید موید علویان، فوق تخصص بیماری های کبد و گوارش و استاد دانشگاه می گوید: ((گر چه شناخت ویروس هپاتیت B در چند سال اخیر بسیار آسان تر شده و با تشخیص به موقع بیماری ، فعالیت ویروس مهار می شود اما تاکید ما باید بر ارتقاء آگاهی مردم و پیشگیری از بروز بیماری باشد زیرا ابتلا به هپاتیت بیماران و جامعه را با مشکلات زیادی روبرو می کند و اگر در کنترل بیماری کوتاهی شود، ممکن است به مرگ بیمار بینجامد.))
هپاتیت چیست ؟
((هپاتیت)) از نظر لغوی به معنای ((التهاب کبد)) است. این بیماری در اثر خوردن بعضی از داروها ، بیماریهای ژنتیکی ، بیماریهای خود ایمنی و ورود ویروس به بدن ایجاد میشود اما آن هپاتیتی که عموم مردم با آن آشنایی دارند هپاتیت ویروسی است. شاید انسان ها چندان نقشی در پیشگیری از هپاتیت های غیر ویروسی نداشته باشند ولی ابتلا به نوع ویروسی آن در اثر ناآگاهی است.
انواع ویروسی کدامند و انسان ها چگونه به آن مبتلا می شوند؟
۸ نوع ویروس هپاتیت شناخته شده است که سه نوع از آنها یعنی B,AوC اهمیت بیشتری دارند چون علامتدار هستند. البته دو نوع BوC خطرناکند. این دو نوع ویروس در کبد جایگزین شده و به تدریج بافت آن را از بین می برند و بیماری خطرناک و مهلکی به نام سیروز کبدی ایجاد می کنند.
گفتید ابتلای انسان به این دو نوع ویروس به دلیل نداشتن آگاهی است منظورتان چیست؟
ویروس هپاتیت BوC از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. این ویروس ها در خون و ترشحات انسان زندگی می کنند. بنابراین با شناخت راه های انتقال و رعایت بهداشت مسیر انتقالی مسدود می شود. انتقال هپاتیت از طریق سرنگ آلوده (در معتادان تزریقی) و همین طور خالکوبی ، حجامت ، تاتو کردن ، سوراخ کردن گوش ، خدمات دندان پزشکی آلوده ، دریافت خون یا عضو اهدایی آلوده (قبل از سال ۱۳۷۵) ، مادر آلوده به ویروس هپاتیت C به نوزادش (در موارد نادر) ، تماس کارکنان پزشکی با خون آلوده به ویروس و از راه جنسی است. ویروس در ترشحات مهبل ، مایع منی و بزاق وجود دارد و بیماری در افرادی که که دارای بی بند و باری های جنسی هستند ، بیشتر دیده می شود فراموش نکنیم این ویروس از طریق دست دادن ، روبوسی یا رفتن به استخر منتقل نمی شود اما با عطسه کردن فرد ناقل ، ممکن است مقداری از بزاق دهان وارد چشم فرق مقابل شود که در این صورت احتمال آلوده شدن او به ویروس وجود دارد.
ویروس چه مدت در محیط بیرون زنده می ماند؟
ویروس هپاتیت C در خون خشک شده به مدت ۳ ماه و ویروس هپاتیت B در دمای منفی ۲۰ درجه تا ۱۵ سال و در دمای اتاق تا ۶ ماه زنده می ماند بنابراین اگر لباسی به خون آلوده آغشته شود ، ابتدا باید دستکش پوشیده و خون با آب سرد کاملا شسته شود سپس برای ضد عفونی کردن لباس یا هر شیء دیگر ، از مواد ضد غفونی کننده مانند گلوتارآلدئیدیا فرمالین استفاده یا به مدت ۳ تا ۵ دقیقه در آب ۱۰۰ درجه جوشانده شود.
آیا ورود ویروس هپاتیت به بدن علامتی دارد؟
ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد ولی با ورود ویروس هپاتیت B ، اغلب افراد بعد از یک هفته دوره نهفته بیماری دچار علائم خستگی ، احساس کسالت ، تب ، درد عضلانی ، بی اشتهایی و گاهی بثورات جلدی می شوند که شباهت زیادی هم به نشانه های سرماخوردگی دارد. زردی پوست ، ادرار پر رنگ و مدفوع کمرنگ از دیگر علائم هپاتیت B هستند اما هپاتیت C دوره نهفته طولانی تری دارد و بیشتر بیماران تا وقتی که دچار آسیب کبدی نشده اند ، از وجود آن در بدن بی اطلاع اند.
چگونه می توان در همان مراحل ابتدایی ویروس را شناسایی کرد؟
شناسایی ویروس با آزمایش خون امکانپذیر است. البته هر کسی نباید خواهان این آزمایش باشد شرح حال بیمار و معاینه او نیز باید مد نظر قرار گیرد. افرادی که معتاد تزریقی هستند یا علائمی که ذکر کردیم دارند و به طور کلی افراد مشکوک ، بهتر است به پزشک مراجعه کنند.
تزریق واکسن می تواند مصونیت ایجاد کند؟
بهترین راه مقابله با هپاتیت BوC پیشگیری و رعایت نکات بهداشتی است ولی تزریق واکسن در همه نوزادان و افراد در معرض خطر مانند کارکنان بهداشتی ، مبتلایان به بیماریهایی که باید خون دریافت کنند و افرادی که با بیمار مبتلا به هپاتیت زندگی می کنند ، بهترین راه مقابله با بیماری است. البته برای هپاتیت C واکسنی ساخته نشده است.
آیا می توان ویروس را در بدن از بین برد؟
گاهی ویروس تا آخر عمر نهفته و بدون علامت باقی می ماند ولی نتایج تحقیقات انجام شده در ایران نشان میدهد از هر ۱۰۰ نفر ایرانی مبتلا به هپاتیت B ، ویروس از بدن یک نفر به دلایل ناشناخته پاک می شود و ۲ تا ۳ نفر هم طی چند سال دچار عود بیماری می شوند. تا وقتی ویروس غیر فعال است ، درمان خاصی برای بیماران انجام نمیشود. داروها دارای عوارض جانبی و گرانقیمت هستند پس باید وقتی مصرف میشوند که پزشک آنها را برای بیمار تجویز کند. مبتلایان باید برای بررسی وضعیت کبد هر ۶ ماه به پزشک مراجعه و از نوشیدن مشروبات الکلی و استعمال سیگار پرهیز کنند و علاوه بر مراقبت از خود ، مراقب اطرافیان نیز باشند و همیشه از وسایل شخصی خود مانند تیغ و حوله و غیره استفاده کنند ناقلان هپاتیت میتوانند مانند مردم عادی جامعه زندگی کنند
منبع : هفته نامه سلامت شماره چهارصد و هشتاد و یک شنبه چهار مرداد نود و سه
