دانستنی هایی درباره دیابت در کودکان و نوجوانان

دیابت در کودکان و نوجوانان مسئله‌ای است که بیشتر جوامع با آمار رو به رشد آن مواجه هستند. دیابت ملیتوس یا دیابت شیرین یک نوع بیماری است که در آن بدن نمی‌تواند انسولین تولید یا از آن استفاده کند. انسولین هورمون مهمی است که به گلوکز اجازه ورود به سلول‌ها را می‌دهد. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، گلوکز همچنان در جریان خون می‌ماند. این مقادیر زیاد از گلوکز در نهایت به بافت‌ها آسیب می‌زنند. ضمناً سلول‌ها به انرژی نیاز دارند و به همین دلیل، دیابت می‌تواند یک بیماری جدی و خطرناک باشد.

دو نوع دیابت وجود دارد:

دیابت نوع اول و دیابت نوع دوم.

طی سال‌های اخیر، شاهد افزایش تعداد موارد ابتلا به دیابت بوده‌ایم. این واقعیت ارتباط قابل توجهی با سبک زندگی ما و افزایش موارد چاقی دارد. در واقع، دیابت در کودکان و نوجوانان عملاً از نظر علائم شبیه دیابت در افراد بزرگسال است؛ اما از نظر چرایی و چگونگی ایجاد آن، تفاوت‌هایی وجود دارد.

علت دیابت در کودکان و نوجوانان چیست؟

همان‌طور که گفتیم، به طور کلی دو نوع دیابت وجود دارد. دیابت نوع اول دیابتی است که در آن پانکراس انسولین تولید نمی‌کند، در حالی که در دیابت نوع دوم، بافت‌های بدن فرد نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهند و به همین دلیل انسولین نمی‌تواند به درستی عمل کند. دیابت در کودکان و نوجوانان، علت‌ها و ریسک فاکتورهای خاص خودش را دارد. ابتدا دیابت نوع اول را کمی بیشتر توضیح می‌دهیم.

دیابت نوع اول

دیابت نوع اول به این دلیل به وجود می‌آید که سلول‌ها در سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده‌ی انسولین حمله‌ور می‌شوند. سلول‌های تولیدکننده‌ی انسولین در پانکراس هستند. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، بدن نمی‌تواند انسولین مورد نیازش را بسازد. این بیماری مزمن است. در واقع، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در کودکان، دیابت نوع اول می‌باشد. دیابت نوع اول معمولاً به دلایل ژنتیکی ایجاد می‌شود. پزشکان عقیده دارند در این بیماری یک مؤلفه بزرگ ژنتیکی نقش دارد؛ اگر پدر یا مادر دیابت داشته باشند، احتمال اینکه فرزندشان نیز دچار این عارضه شود بسیار بیشتر است.

دیابت نوع دوم

دیابت نوع دوم در کودکان و نوجوانان به این دلیل ایجاد می‌شود که بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهد. این دیابت با دیابت نوع اول متفاوت بوده و پانکراس به تولید انسولین ادامه می‌دهد. دیابت نوع دوم با اضافه وزن و چاقی در دوران کودکی ارتباط دارد.

ارتباط میان چاقی و دیابت پیچیده است. به طور خلاصه می‌توان گفت وقتی فرد اضافه وزن دارد، پانکراس او نیاز به تولید انسولین بیشتری دارد تا بتواند گلوکز را به سلول‌ها انتقال بدهد. همین باعث می‌شود سلول‌ها حساسیت خود را نسبت به مولکول‌های انسولین از دست داده و مقاومت به انسولین ایجاد کنند.

عوارض دیابت در کودکان و نوجوانان چیست؟

دیابت در کودکان و نوجوانان می‌تواند پیچیده‌تر از دیابت در بالغین باشد. کسی که در دوران کودکی یا نوجوانی دچار دیابت می‌شود، احتمال اینکه طی زندگی خود به بیماری‌های دیگری نیز مبتلا شود به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. مثلاً دیابت نوع اول با افزایش احتمال ابتلای فرد به بیماری‌های خودایمنی ارتباط دارد.

ضمناً دیابت با بیماری‌های قلبی و عروقی، نوسانات وزنی و البته عوارض حاد مرتبط است. در میان این عوارض، حملات هیپوگلیسمی (افت قند خون) ناشی از کتواسیدوز دیابتی بسیار قابل توجه است؛ اما پیچیده‌ترین جنبه‌ی دیابت در کودکان و نوجوانان، عوارض فیزیولوژیکی آن است. ابتلا به این بیماری‌ها باعث تغییراتی در زندگی اجتماعی و اعتمادبه‌نفس آن‌ها می‌شود. به خصوص اینکه درمان با انسولین سبب افزایش وزن فرد نیز می‌شود.

دانشمندان تخمین می‌زنند تقریباً نیمی از کودکانی که دیابت آن‌ها تشخیص داده شده، دچار مشکلات اضطراب و افسردگی‌اند. زیرا این کودکان به دلیل سن کم، دچار استرس قابل توجهی مرتبط با کنترل شرایط خود می‌شوند، چه از جهت تغذیه و چه از جهت درمان بیماری‌شان. یعنی آن‌ها نمی‌توانند یک دوران کودکی نرمال و بدون دغدغه داشته باشند.

ضمناً تصوری که این بچه‌ها از بدن خود دارند در این سنین بسیار مهم است. به همین دلیل، لازم است به این کودکان و نوجوانان کمک شود تا اعتمادبه‌نفس خود را حفظ و تقویت کنند. آن‌ها باید یاد بگیرند خودشان را همان‌طور که هستند بپذیرند و عوارض ناشی از بیماری خود را درک کنند.

دیابت در کودکان و نوجوانان …

همان‌طور که گفتیم دیابت از نظر علائم و درمان، در کودکان و بزرگسالان مشابه است و بیشتر موارد ریشه ژنتیکی دارند. اما با توجه به افزایش اضافه وزن و چاقی در کودکان، تعداد موارد ابتلا به دیابت نوع دوم رو به افزایش است.

باید بدانید که هر چند دیابت یک بیماری جسمی است اما در سنین کودکی و نوجوانی، دیابت می‌تواند مشکلات روحی و روانی زیادی ایجاد کند، مثلاً اضطراب و اختلالات خلقی. به همین دلیل، افراد دچار دیابت به حمایت روحی و روانی نیز نیاز دارند.