عرق کردن برای سلامت بدن مفید است؟

چرا عرق می‌کنیم؟برای اینکه واقعاً عرق کنید، باید فعالیتی انجام دهید که ضربان قلبتان را بالا ببرد، تنفستان تند شود و عضلاتتان درد بگیرد. یا اینکه در یک روز خیلی گرم تابستانی به سر ببرید.

انسان‌ها حین فعالیت بدنی و وقتی در معرض گرمای زیاد قرار می‌گیرند، عرق می‌کنند. بدنتان را مانند یک موتور تصور کنید. یک موتور اگر خیلی داغ شود، عملکرد آن دچار اختلال خواهد شد. بدن شما درست مانند یک اتومبیل در صورت زیاد داغ شدن، از کار می‌افتد.

اما عرق دقیقاً چطور بدن را خنک می‌کند؟ این فرایند نسبتاً ساده است. وقتی عرق، منافذ پوستتان را پُر می‌کند و با هوا تماس پیدا می‌کند، تبخیر می‌شود که اثر خنک‌کنندگی فوری بر بدن دارد.

اگر در آب و هوای مرطوب زندگی کنید به نظرتان می‌رسد عرق کردن اغلب مؤثر نیست (زیرا عرق به خوبی تبخیر نمی‌شود و پوستتان را مرطوب و چسبناک خواهد کرد). لباس‌هایی که از پارچه‌هایی مانند نایلون و پلی‌استر درست شده‌اند می‌توانند به این امر کمک کنند.

هرچند گرما و فعالیت بدنی، عوامل اصلی درآوردن عرق شما هستند اما عوامل دیگری هم برای این اتفاق وجود دارند. هیجاناتی مانند ترس، اضطراب و نگرانی نیز می‌توانند منافذ پوستتان را مرطوب کنند. برخی از افراد در واکنش به غذاهای تند، نوشابه‌های الکلی یا کافئین نیز عرق می‌کنند. مبارزه با عفونت، خصوصاً همراه با تب هم می‌تواند باعث شود عرق کنید.

عرق کردن فرایندی طبیعی است و زمانی رخ می‌دهد که فیزیولوژی بدن از حالت توازن خارج می‌شود. یعنی زمانی که چیزی در بدن در حالت تعادل نیست. این تعریق معمولاً در تلاش برای پایین آوردن دمای بدن روی می‌دهد.

عرق از چه چیزی تشکیل شده است؟

عرق اساساً آب است؛ اما حاوی مقادیر کمی نمک، دیگر الکترولیت‌ها و مواد معدنی (شامل پتاسیم، کلر، منیزیم، زینک و مس)، پروتئین‌ها، اوره و آمونیاک نیز می‌باشد.

شما باید بعد از یک تمرین سخت، الکترولیت‌های از دست رفته را جبران کنید؛ اما دیگر مواد، ضایعات هستند و عرق کردن یکی از راه‌هایی است که بدن این ضایعات را دفع می‌کند.

چرا عرق بو می‌دهد؟

واقعیت این است که خود عرق بویی ندارد و در واقع بدون بو است؛ اما چرا وقتی عرق می‌کنید بو می‌گیرید؟

وقتی عرق به سطح پوستتان می‌رسد، با باکتری‌ها ترکیب شده و واکنش‌های شیمیایی رخ می‌دهد. فرآورده‌های جانبی این واکنش‌های شیمیایی شامل ترکیباتی است که واقعاً بدبو هستند؛ مثلاً عرق زیر بغلتان از غدد آپوکرین ترشح می‌شوند که باکتری‌هایی تولید می‌کنند که در ترکیب با عرق تکثیر شده و عرق را به اسیدهای بدبویی تجزیه می‌کنند.

این اتفاق اساساً توسط غدد آپوکرینی رخ می‌دهد که در اطراف فولیکول‌های مو جمع شده‌اند، زیرا عرقی تولید می‌کنند که نسبت به عرق رقیق‌تر تولید شده از غدد اکرین، چرب‌تر است. به همین دلیل است که عرق زیر بغلتان خیلی بودارتر از عرق مثلاً پیشانی‌تان است.

آیا عرق کردن برایتان خوب است؟

بله، به طور کلی عرق کردن به نفعتان است. اگر شما عرق نکنید، فوراً گرمازده می‌شوید و از حال می‌روید یا دچار مشکلات دیگری در ارتباط با حرارت بدن می‌شوید. ممکن است عضلاتتان به شدت بگیرند، احساس ضعف شدید کنید و پوستتان بسیار برافروخته شود. زمانی که اصلاً عرق نکنید یا عرقتان برای خنک کردن بدن کافی نباشد، به آن هیپوهیدروز می‌گویند.

کارشناسان به طور کلی عرق کردن را اتفاق خوبی می‌دانند زیرا بیشتر افراد حین انجام فعالیت‌هایی عرق می‌کنند که برای سلامتی‌شان مفید است. فعالیت بدنی دارای فواید ثابت شده‌ای برای سلامتی است. تمام انواع ورزش‌ها می‌توانند عرقتان را دربیاورند؛ از پیاده‌روی گرفته تا بدن‌سازی و تمرینات تناوبی پُرشدت.

آیا واقعاً عرق کردن باعث سم‌زدایی بدن می‌شود؟

به نوعی بله، عرق کردن به بدن در دفع ضایعاتش کمک می‌کند، اما مقدار آن این‌قدر کم است که بیشتر کارشناسان، عرق کردن را سم‌زدایی از بدن محسوب نمی‌کنند.

اما یک سری پژوهش‌ها دریافته‌اند که عرق کردن می‌تواند در دفع یک سری از سموم از بدن مؤثر باشد، مثلاً بیسفنول A و بی‌فنیل‌های پلی کلرشده.

طبق برخی از مطالعات محدود، عرق کردن ممکن است به دفع فلزات سمی سنگین از بدن نیز کمک کند.

بنابراین هرچند ممکن است بعد از تمرین و ورزش، احساس سبُکی و نشاط کنید؛ اما این احساس خوب به دلیل سم‌زدایی ناشی از تعرق نیست. بلکه نتیجه‌ی اندورفین‌هایی است که در جواب به ورزش در بدنتان ترشح شده است.

آیا ممکن است بیش از اندازه عرق کنید؟

درست همان‌طور که ممکن است خیلی کم عرق کنید، بیش از اندازه عرق کردن نیز می‌تواند خطراتی برای سلامتی داشته باشد. عرق زیاد که در پزشکی به آن هایپرهیدروز گفته می‌شود می‌تواند در صورت جایگزین نکردن مایعات از دست رفته از بدن، منجر به دهیدراته شدن بدن شود. هر بار که مقدار زیادی عرق می‌کنید، مثلاً حین ورزش یا در یک روز بسیار گرم، باید مایعات فراوان الکترولیت دار بنوشید.

نسبت به علائم دهیدراسیون بدن آگاه باشید:

. سردرد

. خستگی

. ضعف

. گرفتگی عضله

. خشکی دهان و لب‌ها

. سرگیجه و احساس سبُکی در سر

. کاهش دفعات ادرار کردن

. تیرگی ادرار

دهیدراسیون خفیف با نوشیدن مایعات کافی، کاهش فعالیت بدنی و از آفتاب به سایه رفتن قابل حل است؛ اما دهیدارسیون شدید ممکن است نیاز به تزریق مایعات داشته باشد. اگر فکر می‌کنید دچار دهیدراسیون شدید شده‌اید، به اورژانس مراجعه کنید.