علل اختلالات خواب و توصیه های طب سنتی

دکتر گرجی گفت: خواب یکی از نیازهای اصلی انسان است که علاوه بر بهبود و ارتقاء سلامت و توان بدنی، در کیفیت عملکرد روحی و تعاملات اجتماعی انسان نیز نقش بسیار مهمی دارد.

وی با اشاره به اینکه در تحقیقات نوین نقش خواب مناسب در تنظیم عملکرد هورمونی بدن، فعالیت سیستم گوارشی و عصبی شناخته شده است گفت: یکی از توصیه‏های مهم به والدین جهت بهبود رشد فرزندان، تنظیم زمان و میزان خواب کودکان می‏باشد.

وی افزود:  در منابع کهن طبی نیز خواب مناسب و کافی از اصول پایه سلامتی برشمرده شده و علاوه بر افزایش طول عمر، جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری و تسریع روند درمان مورد تاکید فراوان بوده است.

متخصص طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی بابل بیان داشت: میزان نیاز به خواب در افراد مختلف متفاوت است. بعضی افراد با چهار الی پنج ساعت خواب احساس نشاط و رفع خستگی کامل دارند و  برخی با ۷ الی ۸ ساعت خواب احساس رضایت می نمایند.

دکتر گرجی با بیان اینکه از منظر طب سنتی ایرانی میزان نیاز به خواب در افراد مختلف تا حدودی با ویژگی های مزاجی آنها ارتباط دارد اذعان داشت: افرادی که طبع گرم و خشک دارند به خواب کمتری نیاز دارند و بالعکس افرادی که مزاج سرد و تری دارند معمولا بیشتر می خوابند. البته به طور کلی خوابیدن کمتر از چهار ساعت و بیش از ۸ ساعت پرهیز داده شده است.

وی درهمین راستا عنوان کرد: یکی از ویژگی‏های مهم خواب خوب، تنظیم زمان خواب با میزان روشنایی محیط و بهترین زمان شروع خواب، حدود ۲ الی ۳ ساعت بعد از غروب آفتاب می باشد.

این متخصص تصریح کرد: مطالعات گسترده نشان داده هورمون ملاتونین که امروزه به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تنظیم خواب شناخته شده با میزان تاریکی محیط ارتباط تنگاتنگی دارد در واقع نه تنها میزان خواب بلکه زمان آن در طی شبانه روز نیز بسیار حایز اهمیت می باشد.

وی با بیان اینکه از دیدگاه طب سنتی ایران، خواب در زمان روشنایی روز، مگر در موارد اضطرار و خستگی شدید، توصیه نمی‏شود. گفت: افرادی که عادت به خواب روز دارند توصیه می شود به تدریج این عادت را ترک کرده و در صورت نیاز به زمان خواب شب بیفزایند. البته بیشتر خواب طولانی عصرگاهی مد نظر است و خواب کوتاه میانه روز به ویژه در تابستان خالی از فایده نیست.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل عنوان کرد: خواب دیرهنگام، سبک و منقطع همراه با دیدن رویاهای آشفته از جمله اختلالات خواب بوده که در طولانی مدت علاوه بر اثرات سوء در متابولیسم پایه بدن، باعث بدخلقی، پرخاشگری و اضطراب خواهد شد و از توصیه های مهم در این شرایط، اصلاح الگوی خواب شبانه می باشد.

وی بیان کرد: در فصل تابستان نیز به دنبال تعطیلی مدارس و دانشگاه ها، الگو و نظم خواب بسیاری از کودکان و نوجوانان دچار اختلال شده که علاوه بر بروز بی حوصلگی و کسالت در طی این فصل، زمینه افزایش اختلالات هضمی، وزن غیرطبیعی و کاهش ظرفیت های ذهنی را نیز در آنان فراهم می‏کند.

دکتر گرجی تصریح کرد: افزایش فاصله میان آخرین وعده غذایی و خواب، کاهش میزان مصرف غذاهای نفاخ و ادویه جات تند در وعده شام، پرهیز از مصرف مواد غذایی پرچرب و فست فودها، داشتن پیاده روی ملایم و گوش دادن به موسیقی آرام و بدون کلام پیش از خواب، از جمله توصیه‏های موثر در بهبود کیفیت خواب می باشد.

وی در همین راستا ادامه داد: ماساژ ملایم خصوصا در ناحیه پیشانی، شقیقه ها و کف پا با روغن بنفشه یا بادام شیرین، استفاده از مواد غذایی مانند شیر، ماست، کاهو، کدو و گشنیز در افراد مبتلا به کم‏خوابی به شرط سازگاری با گوارش، کمک کننده می باشد.

دکتر گرجی عنوان کرد: گیاهان دارویی مختلفی برای کمک به خواب به صورت خوراکی یا بوییدنی شناخته شده اند از جمله اسطوخدوس، سنبل الطیب، بهارنارنج، بادرنجبویه و بنفشه که البته با توجه به شرایط فردی و مزاج افراد میزان پاسخدهی به آنها در افراد مختلف می تواند متفاوت می باشد و بهتر است در این زمینه با پزشک متخصص مشورت شود.