اخبار

فراخوان  مشارکت همگانی در کنترل و حذف هپاتیت های ویروسی «بی» و «سی»

با سلام و احترام؛

به استحضار می رساند، در دهه های گذشته، یکی از مهمترین مشکلاتی که سالانه سلامت میلیون ها نفر را درگیر و منجر به ناتوانی و مرگ آن ها شده است، بیماریهای کبدی همچون هپاتیت ها می باشند. هپاتیت می‌تواند بر اثر عوامل مختلف از جمله بسیاری از داروها، ویروسهای مختلف، بیماری‌های خود ایمنی و بیماری‌های ژنتیکی پدید آید. هپاتیت های ویروسی «بی» و «سی»، بیماریهای منتقله از راه تماس خونی آلوده و رابطه جنسی محافظت نشده می باشند که باعث بروز بیماری مزمن در میان صدها تا میلیونها انسان می شوند. از آتجا که این بیماری ها در اکثر موارد بدون علامت می باشند، ۶۰ تا ۷۰ درصد مبتلایان به هپاتیت های ویروسی «بی» و «سی» در کشور ناشناخته اند و تا مراحل پیشرفته از ابتلای خود بی اطلاع می باشند که این در نهایت می تواند منجر به سرطان، سیروز و نیاز به پیوند کبد  در آنان گردد.

 ویروس هپاتیت «بی» با نام اختصاری HBV از طریق تماس با فرآورده های خونی آلوده انتقال می یابد. این بیماری در سابق از طریق مادر آلوده در حین زایمان به جنین منتقل می شد که اکنون به لطف دارو و واکسن مؤثر میتوان از ابتلای نوزادان به این بیماری جلوگیری نمود. راه دیگری که بسیار شایع است، تزریق آلوده و یا تماس خونی با فرآورده های خونی آلوده میباشد. از این رو، در صورتی که وسایل پزشکی خوب استریل نشده باشند و آلودگی در آنها باقی مانده باشد میتوانند برای فرد بسیار خطرناک باشند. لذا، هپاتیت «بی» نه تنها بیماران، بلکه پزشکان، پرستاران و کادر درمانی که با فرآورده های خونی در تماس هستند را تهدید میکند. قابل توجه است بدانید که درمان قطعی تاكنون برای هپاتیت «بی» قابل انجام نبوده است و درمان‌هایی که صورت میگیرد بیشتر به منظور بهبود علایم همراه بیماری و کنترل آن صورت میگیرد. لذا، لزوم انجام واکسیناسیون برای کلیه افراد بویژه گروه های در معرض خطر الزامی میباشد.

آیا میدانید برنامه های جامع واکسیناسیون هپاتیت «بی» در نوزادان و گروه های پر خطر در طی سالهای اخیر سبب شده است تا شیوع بالای ۵ درصد به زیر ۲ درصد برسد و حدود ۳۵ میلیون ایرانی تا کنون این واکسن را دریافت نمایند؟

با وجود تلاشهای صورت گرفته، هم اکنون حدود یک میلیون و چهارصد هزار ایرانی مبتلا به هپاتیت «بی» می باشند که شیوع در گروه های سنی ۲۸ تا ۵۰ سال بیشتر بوده و علیرغم تلاشهای کشور در کاهش میزان ابتلای موارد جدید در سنین پایین، مشکلات اجتماعی همچون اشتغال، ازدواج و غیره گریبانگیر این جمعیت مبتلا می باشد که این مستلزم فعالیت های بیشتر رسانه های اجتماعی و فرهنگی می باشد.

ویروس هپاتیت «سی» با نام اختصاری HCV نیز همچون هپاتیت «بی» از طریق تماس خونی با خون، فرآورده های خونی آلوده و تماس جنسی پرخطر انتقال می یابد. شایان ذکر است، امروزه هپاتیت« سی» به تنهایی بیش از ایدز در دنیا قربانی میگیرد و بار بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را بر دولت و مبتلایان تحمیل می نماید. عمده ترین راه انتقال این بیماری در ایران، استفاده از سرنگ مشترک آلوده در معتادان تزریقی می باشد که می تواند سلامت آنها را به مخاطره بیندازد.

آیا می دانید که حدود ۸۰ هزار نفر از مبتلایان به هپاتیت «سی» سابقه زندانی شدن و اعتیاد تزریقی را دارند؟

آیا می دانید یکی از دلایل ابتلا و مرگ بیماران خاص همچون بیماران هموفیلی و تالاسمی به سبب تزریق خون آلوده و کنترل نشده قبل از سال ۱۳۷۵ می باشد؟

آیا می دانید کودکان کار و زباله گرد به دلیل اشتغال در محیط های آلوده و تماس با وسایل برنده در معرض ابتلا به هپاتیت «سی» می باشند؟

آیا می دانید زنان بد سرپرست به دلیل روابط جنسی پرخطر و اعتیاد بیش از سایرین در معرض بیماریهای منتقله خطرناک همچون هپاتیت «سی» می باشند؟

 به استحضار می رساند، خوشبختانه کنترل سلامت خون در سالهای اخیر و نیز انقلابی که در عرصه درمان هپاتیت «سی» در دنیا رخ داده است شرایط مناسبی را جهت جلوگیری از بروز موارد ابتلای جدید و درمان قطعی هپاتیت «سی» فراهم نموده است. بطوریکه در حال حاضر داروهای ایرانی با هزینه بسیار پایین و اثربخشی معادل داروی خارجی امکان درمان قطعی این بیماران و حذف هپاتیت «سی» را در سراسر کشور میسّر ساخته اند. بطوریکه، هپاتیت «سی» بیماران خاص در برخی استانها ریشه کن شده است و تا حذف کامل آن در کلیه استانها تنها سه سال فرصت باقی است.

به اطلاع می رساند، طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی و برنامه‌ای که در وزارت بهداشت مطرح شده، برنامه‌ریزی شده است تا در ۱۵ سال آینده هپاتیت «سی» در ایران ریشه‌کن شود. لذا، با وجود ۱۹۰هزار مبتلا به هپاتیت «سی» در ایران، درمان و کاهش نرخ ابتلا بدون همیاری تک تک افراد جامعه میسّر نخواهد بود. در این میان، شبکه هپاتیت ایران با برگزاری کمپین های اطلاع رسانی دانشجویی در سراسر کشور، جلب همکاریهای درون بخشی و برون بخشی در غربالگری، واکسیناسیون و درمان گروه های پرخطر همچون زندانیان، زنان آسیب پذیر، کودکان کار و کارتن خوابها، انجام فعالیت های آموزشی و فرهنگی در جامعه تحت عنوان باشگاه سلامتی امید همچون برگزاری همایش های عمومی آموزشی، حضور در جشنواره ها و تلاش در نهادینه سازی و ایجاد فرهنگ آگاهی از بیماری هپاتیت، نحوه پیشگیری و تشخیص آن، برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری همچون کتابخوانی، تصویرسازی و عکاسی با موضوع هپاتیت، بهره گیری از چهره های برجسته هنری همچون هنرمندان سینما و تلویزیون در امر اطلاع رسانی و تشویق افراد به انجام واکسیناسیون و پرهیز از رفتارهای پرخطر، ایجاد رسانه تخصصی هپاتیت و همچنین حضور فعال در فضاهای مجازی (اینستاگرام، تلگرام، اپلیکیشن و ….) با هدف ارائه مشاوره و آگاهی به بیماران و علاقمندان حوزه سلامت میکوشد تا گام مؤثری در دستیابی جامعه ای بدون هپاتیت بردارد.

با عنایت به فرموده حضرت لسان الغیب؛ ای صاحب کرامت، شُکرانه ی سلامت    روزی تفقّدی کُن؛ درویشِ بینوا را

بسی شایسته است ما نیز به شکرانه نعمت سلامتی که خداوند به ما ارزانی داشته، قدمی در راستای یاری دردمندان برداریم. از این رو، رسانه های جمعی همچون صدا و سیما، مطبوعات، اصحاب رسانه، خیرین سلامت و چهره های برجسته اجتماعی همچون هنرمندان، فیلم سازان، نویسندگان و ورزشکاران با توجه به گستره ی مخاطبین خود می توانند بیش از هر ارگانی در امر خطیر آگاهی رسانی جامعه در خصوص پیامدهای این بیماری ها مثمر ثمر واقع شوند. چراکه یکی از موانع بیماریابی و درمان مبتلایان، عدم اطلاع رسانی گسترده این بیماری در رسانه های سمعی و بصری به دلیل وجود هنجارها و تابوهای اجتماعی در خصوص این بیماری و مبتلایان آنها می باشد.

هر ایرانی می تواند یک سفیر سلامت برای حذف هپاتیت باشد. از این حیث، شبکه هپاتیت ایران از تمامی علاقمندان به «ایرانی بدون هپاتیت» دعوت می نماید تا با پیوستن به این حرکت عظیم و خداپسندانه در جهت تولید و پخش رسانه ای آثار سمعی و بصری در جهت آموزش و اشاعه فرهنگ زندگی سالم گام بردارند.

امید است، فعالان و کارشناسان اصحاب رسانه استمرار دهنده تولیدات شاخص فرهنگی و هنری در زمینه اطلاع رسانی پیرامون وضعیت بیماران هپاتیتی باشند که بی شک این تلاش ها در کاهش آمار مبتلایان و افزایش درمان آنها نقش بسزایی خواهد داشت.

دکتر سید مؤید علویان

استاد و رئیس شبکه هپاتیت ایران